Wat is pencak silat?

Door de jaren heen ontstonden honderden verschillen stijlen. De stijlen zijn meestal verbonden aan een bepaalde streek, dorp of zelfs familie. Al deze stijlen hebben technische overeenkomsten, maar ontwikkelden zich anders en kregen een eigen identiteit.

Zo is bijvoorbeeld de ondergrond van belang. Een rotsachtige bodem vraagt om andere vaardigheden dan een ondergrond van zand of gras. Bij een kleiachtige bodem moet je rekening houden dat de grond bij vochtig weer glibberig is. Hier ga je dus niet veel springen of maak je geen snelle zijwaartse bewegingen.

Naast de ondergrond is het soort werk dat in een bepaalde streek voorkomt bepalend geweest voor de ontwikkeling. Iemand die veel gehurkt zit tijdens zijn werk is lenig in zijn benen. De stijl maakt daar dan ook gebruik van. Daarnaast hebben veel stijlen een bepaald dier als hoofdvoorbeeld. Zo heeft Harimau stijl de tijger als voorbeeld. Bij het verfijnen van deze pencak silat stijl zijn de overlevingstechnieken van de tijger in de natuur bestudeerd. En bij de ontwikkeling van onze Manyang stijl zijn de kenmerken van een wesp bestudeerd.

De vele werelwijde volksverplaatsingen en migraties hebben zeker bijgedragen aan de ontwikkeling van de vechtkunst, maar pencak silat blijft een oer-Indonesische kunst.

Kendang

Tijdens het Nederlands bewind was het openlijk beoefenen van pencak silat en het bezit van wapens verboden. Pencak silat ging ondergronds. De bewoners van Indonesië oefenden ’s nachts in zwarte pakken en overdag gemaskeerd als sierlijke dans, onder begeleiding van gamelan en kendang muziek. De verbloeming van de vechttechnieken vinden wij nog steeds terug in de sierlijke bewegingen van de kembangan.

De drang naar onafhankelijkheid zorgde voor een grote technische ontwikkeling van pencak silat. De zelfverdedigingtechnieken werden functioneler en gericht op de moderne tijd. Door het verlangen naar vrijheid is de vechtkunst een belangrijk deel van de Indonesische cultuur geworden. Na de tweede wereldoorlog, toen Indonesië onafhankelijk werd, werd daarom de eerste pencak silat federatie “Ikatan Pencak Silat Indonesia” (IPSI) opgericht in Surakarta, Java 1948. De IPSI heeft tot doel de culturele traditie van het pencak silat te promoten. In 1980 werd de “Internationale Pencak Silat Fedratie” (PERSILAT) opgericht om pencak silat wereldwijd te promoten als Indonesische traditie en sport.

Pencak Silat is de verzamelnaam van de krijgskunsten uit Indonesië, Maleisië, Singapore, Brunei en het zuiden van Thailand.

Het is moeilijk om een juiste definitie te geven aan het begrip pencak silat. Sommigen stellen bijvoorbeeld dat pencak de trainingsmethode is, het scala van gecontroleerde lichaamsbewegingen van de zelfverdediging en silat de uitvoering van deze trainingsmethode, inbegrepen het gevecht. Anderen beweren dat pencak is afgeleid van het Javaanse woord “mencak – mencak” (rare sprongen maken), terwijl silat niets anders wil zeggen dan “kilat” (bliksem).

Weer anderen beweren dat bij pencak silat meer de nadruk ligt op het geestelijke of religieuze, dan op het lichamelijke vlak. De geest van de strijd ligt bij het woord silat, waarbij de ziel of het hart van de strijders uiterst belangrijk is. Deze uitleg wordt gesterkt doordat wij bij het begin van de oefeningen de “Sembah” (groet) en de hulp van de “Almachtige” (Tuhan Yang Maha Esa) aanroepen gevolgd door de meditatie en het afleggen van de belofte. Het aankweken van zelfbeheersing, discipline en karaktervorming maken een essentieel deel uit van de totale training. Kennis van de filosofie en het opbrengen van discipline zijn onontbeerlijk voor het zich eigen maken van deze verdedigingskunst.